W świecie rosnących cen energii i zaostrzających się przepisów klimatycznych coraz więcej firm zadaje sobie to pytanie. Dla jednych audyt to niepotrzebna formalność, dla innych – pierwszy krok do optymalizacji kosztów i poprawy efektywności działania.

Dobrze przeprowadzony audyt energetyczny to nie tylko kontrola zużycia energii. To źródło konkretnych rekomendacji, które pomagają obniżyć rachunki, zwiększyć niezależność energetyczną i poprawić pozycję firmy na rynku.

W tym artykule wyjaśniamy, czym jest audyt, kto powinien go wykonać, jakie korzyści może przynieść Twojej firmie – i dlaczego warto traktować go jako inwestycję, a nie koszt.

Czym właściwie jest audyt energetyczny?

Audyt energetyczny to szczegółowa analiza zużycia energii w obiektach, instalacjach i procesach zachodzących w firmie. Jego celem jest zidentyfikowanie miejsc, w których dochodzi do strat energii, i zaproponowanie rozwiązań, które pozwolą te straty ograniczyć.

W praktyce audyt polega na:

• zebraniu i analizie danych dotyczących zużycia energii – na podstawie faktur, charakterystyki technicznej urządzeń i systemów, warunków pracy;
• weryfikacji instalacji i urządzeń – np. systemów grzewczych, oświetlenia, wentylacji czy procesów produkcyjnych;
• ocenie potencjału oszczędności – audytor wskazuje konkretne miejsca, gdzie możliwa jest poprawa efektywności oraz szacuje potencjalne oszczędności finansowe i energetyczne.

W zależności od potrzeb i profilu działalności, wyróżnia się kilka typów audytów energetycznych:

• Audyt przedsiębiorstwa – obowiązkowy dla dużych firm, określony ustawą z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej.
• Audyt energetyczny budynku – przydatny m.in. przy planowaniu termomodernizacji.
• Audyt efektywności energetycznej – wymagany, gdy firma planuje inwestycje prowadzące do oszczędności energii i chce uzyskać tzw. „białe certyfikaty” przyznawane przez URE.

Choć zakres audytu może się różnić, jego główna idea pozostaje niezmienna: wskazać, gdzie firma traci energię i jak może to zmienić – z korzyścią dla środowiska i firmowego budżetu.

Kiedy audyt jest obowiązkowy, a kiedy warto go zrobić dobrowolnie?

Audyt energetyczny to dla wielu firm świadomy wybór, jednak dla części przedsiębiorstw stanowi również obowiązek wynikający z przepisów prawa. Zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej, obowiązek ten dotyczy firm uznawanych za tzw. dużych przedsiębiorców – czyli takich, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniały łącznie następujące warunki:​

• zatrudniały co najmniej 250 pracowników,​
• osiągnęły roczny obrót netto przekraczający 50 milionów euro lub posiadały sumę bilansową powyżej 43 milionów euro.​ (źródło: Prawo przedsiębiorców)

Firmy spełniające te kryteria są zobowiązane, by raz na cztery lata przeprowadzać audyt energetyczny i zgłosić jego wykonanie do Urzędu Regulacji Energetyki (URE).

Istnieje jednak wyjątek — z obowiązku zwolnione są przedsiębiorstwa, które wdrożyły system zarządzania energią zgodny z normą ISO 50001, pod warunkiem, że system ten obejmuje całość działalności firmy w zakresie zużycia energii.

A co z pozostałymi firmami? Dla nich audyt może być dobrowolny, ale wcale nie mniej wartościowy. Wręcz przeciwnie — coraz więcej małych i średnich firm traktuje go jako sposób na:​

• ograniczenie kosztów,​
• zaplanowanie inwestycji,​
• przygotowanie się do pozyskania dotacji,​
• optymalizację działań w obszarze ESG,​
• i ogólną poprawę efektywności.​

Audyt to rozwiązanie, które może przynieść wymierne korzyści niezależnie od tego, czy jest wymagany przepisami, czy podejmowany dobrowolnie. Często już sama diagnoza zużycia energii pozwala znaleźć obszary, w których można zaoszczędzić – i to całkiem sporo.

Co można zyskać dzięki audytowi? Przykładowe efekty

Dobrze przeprowadzony audyt energetyczny to nie tylko raport do szuflady. To praktyczne narzędzie, które pomaga firmom realnie obniżyć koszty, zwiększyć efektywność i lepiej zarządzać energią.

Oto, co możesz zyskać:

• Niższe rachunki za energię – audyt wskazuje konkretne miejsca, gdzie energia jest marnowana i jak temu zaradzić. Oszczędności mogą sięgać nawet 15–30% rocznie – bez pogorszenia komfortu czy jakości pracy.
• Podstawę do inwestycji modernizacyjnych – jeśli planujesz wymianę oświetlenia, ocieplenie budynków, montaż fotowoltaiki czy zmianę systemu grzewczego, audyt pomoże wybrać najbardziej opłacalne rozwiązania i oszacować zwrot z inwestycji.
• Dostęp do dotacji i „białych certyfikatów” – audyt bywa warunkiem ubiegania się o wsparcie finansowe z programów krajowych i unijnych, np. Funduszy Europejskich, programu FEnIKS, Czyste Powietrze czy systemu świadectw efektywności energetycznej.
• Mniejsza awaryjność i ryzyko przestojów – w trakcie audytu często wykrywane są nie tylko straty energii, ale też zaniedbane instalacje, przestarzałe urządzenia czy błędy w eksploatacji, które mogą prowadzić do poważnych awarii.
• Lepszy wizerunek i zgodność z zasadami ESG – dziś coraz więcej klientów, partnerów i inwestorów zwraca uwagę na to, jak firma zarządza energią i środowiskiem. Audyt energetyczny zwiększa wiarygodność organizacji i wzmacnia jej pozycję na rynku.
• Większa świadomość energetyczna w zespole – już sam udział w audycie często zmienia podejście pracowników do zużycia energii. Wzrost świadomości przekłada się na codzienne, drobne decyzje, które w skali całej firmy robią dużą różnicę.

Ile kosztuje audyt i czy to się opłaca?

To jedno z najczęściej zadawanych pytań — i nic dziwnego. W końcu każda inwestycja musi się zwrócić. W przypadku audytu energetycznego odpowiedź jest najczęściej zdecydowanie pozytywna.

Koszt audytu zależy od kilku czynników, m.in. od:

• wielkości firmy i liczby obiektów,
• złożoności procesów technologicznych,
• rodzaju i zakresu audytu (np. budynek, instalacje, linie produkcyjne, oświetlenie),
• poziomu szczegółowości analizy.

Dla małej firmy lub jednego budynku koszt może wynieść od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. W przypadku większych zakładów przemysłowych – mowa raczej o kilkudziesięciu tysiącach, ale to nadal jednorazowy wydatek, który może się zwrócić nawet w ciągu kilku miesięcy.

Przykład?
Jeśli audyt wykaże możliwość ograniczenia zużycia energii o 20%, a firma wydaje rocznie 200 000 zł na prąd i gaz, to potencjalna oszczędność wyniesie aż 40 000 zł rocznie. Nawet przy koszcie audytu na poziomie 10 000 zł, inwestycja zwraca się po 3 miesiącach.

A do tego:

• możesz ubiegać się o dofinansowanie – w niektórych programach publicznych lub unijnych (np. „Energia Plus”, „FEnIKS” czy regionalne fundusze WFOŚiGW) możliwe jest częściowe sfinansowanie audytu, preferencyjna pożyczka lub uzyskanie wsparcia jako elementu większego projektu modernizacyjnego.
• zyskujesz możliwość uzyskania tzw. „białych certyfikatów” – świadectw efektywności energetycznej, które mają wartość rynkową i mogą być zbywane na Towarowej Giełdzie Energii, co pozwala częściowo zrekompensować koszty modernizacji.
• otrzymujesz profesjonalne rekomendacje – konkretne wskazówki techniczne i organizacyjne, które pomagają unikać nietrafionych wydatków i ułatwiają planowanie modernizacji.

💡 Wnioski?
Audyt energetyczny to nie koszt – to inwestycja, która się opłaca. Im większe zużycie energii w firmie, tym większy potencjał oszczędności.

Warto wiedzieć: audyt to nie wszystko – sprawdź też, ile płacisz za energię. Choć audyt energetyczny skupia się na analizie zużycia energii i wskazaniu sposobów na jego ograniczenie, nie obejmuje on przeglądu ofert dostawców ani analizy aktualnych cen energii. Tymczasem to właśnie cena za 1 kWh bywa jednym z najprostszych obszarów do optymalizacji – i często pierwszym, który warto sprawdzić. Jeśli chcesz zyskać kompleksowe podejście do oszczędzania – połącz audyt z przeglądem umowy na dostawy energii. ASTA POWER już wkrótce zaoferuje jedną z najbardziej elastycznych i konkurencyjnych na rynku ofert dla firm i chętnie doradzi, jak zoptymalizować koszty zarówno od strony technicznej, jak i handlowej.

Kto zyska najwięcej na audycie energetycznym?

Nie musisz być dużym przedsiębiorstwem, by audyt energetyczny miał sens. Największy potencjał oszczędności często drzemie w mniejszych firmach – zwłaszcza tych z intensywnym zużyciem energii – mimo że nie mają obowiązku przeprowadzania audytu. Oto kto szczególnie może zyskać:

• Firmy z dużym zapleczem technicznym – np. drukarnie, piekarnie, chłodnie, zakłady usługowe, firmy z halami produkcyjnymi czy magazynami. Nawet niewielkie zmiany w sposobie ogrzewania, wentylacji, oświetlenia czy pracy maszyn mogą przynieść tysiące złotych oszczędności rocznie.
• Zarządcy nieruchomości, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie – audyt pozwala zaplanować modernizacje (np. termomodernizację czy wymianę źródła ciepła), co przekłada się na realne oszczędności dla mieszkańców i lepszą efektywność energetyczną budynków.
• Instytucje publiczne, szkoły, urzędy, domy kultury – w czasach ograniczonych budżetów każda złotówka ma znaczenie. Audyt może wskazać, gdzie poprawić gospodarkę energetyczną bez dużych nakładów.
• Firmy logistyczne – obiekty magazynowe, centra dystrybucji czy terminale przeładunkowe często zużywają ogromne ilości energii na oświetlenie, wentylację, ogrzewanie i automatykę. Audyt może wskazać konkretne rozwiązania pozwalające ograniczyć te koszty – bez rewolucji w działaniu firmy.
• Firmy, które chcą działać bardziej „eko” i budować świadomy wizerunek – w strategiach ESG czy raportowaniu niefinansowym zarządzanie energią to jeden z kluczowych obszarów. Audyt to konkret, który daje dane, liczby i plany działania.
• Firmy, które chcą obniżyć koszty bez zwalniania ludzi – audyt bywa alternatywą dla cięć kadrowych czy ograniczania działalności. Zmniejszenie strat energetycznych może odciążyć budżet bez bolesnych decyzji.

Jak przygotować się do audytu?

Audyt energetyczny nie musi być skomplikowany ani uciążliwy – pod warunkiem, że dobrze się do niego przygotujesz. Warto potraktować go jako okazję do uporządkowania wiedzy o funkcjonowaniu firmy i znalezienia realnych punktów oszczędności.

1. Zacznij od zebrania dokumentów i danych:
   Audytor będzie potrzebował podstawowych informacji na temat zużycia energii w Twojej firmie. Najczęściej są to:
   • faktury za energię elektryczną, gaz, ciepło z ostatnich 12 miesięcy,
   • dane o liczbie pracowników, godzinach pracy, sezonowości dla Twojej działalności,
   • plany i schematy instalacji, opis technologii produkcji (jeśli audyt obejmuje linie produkcyjną),
   • wykaz urządzeń i systemów zużywających energię.
2. Wybierz odpowiedni moment:
   Najlepiej przeprowadzić audyt wtedy, gdy firma działa w miarę stabilnie – ani w czasie największego obłożenia, ani w okresie przestoju. Pozwoli to uzyskać miarodajne wyniki i konkretne rekomendacje.
3. Zaangażuj osoby odpowiedzialne za technikę i finanse:
   Warto, by w proces byli włączeni np. kierownik techniczny, osoba odpowiedzialna za zakupy mediów czy zarządzanie budynkami. Dzięki temu audytor uzyska szerszy obraz sytuacji, a rekomendacje będą lepiej dopasowane do realiów firmy.
4. Zastanów się, czego oczekujesz:
   Czy zależy Ci głównie na oszczędnościach? Chcesz zaplanować modernizację? A może przygotować się do dofinansowania lub realizacji strategii ESG? Jasne określenie celu pomoże audytorowi skupić się na najważniejszych obszarach.

Pamiętaj – po audycie przychodzi czas na działanie: Sam raport nie przyniesie oszczędności, jeśli nic z nim nie zrobisz. Dlatego warto już na etapie audytu myśleć o wdrożeniu rekomendacji – etapami, z planem, dostosowanym do możliwości Twojej firmy.

Komu zlecić audyt energetyczny i jak wybrać odpowiedniego partnera?

Audyt energetyczny to proces, który wymaga specjalistycznej wiedzy, doświadczenia i znajomości aktualnych przepisów. Dlatego jego wykonanie warto powierzyć profesjonalistom z odpowiednimi kwalifikacjami.

Kto może przeprowadzić audyt energetyczny? Najczęściej są to:

• niezależni audytorzy energetyczni z doświadczeniem w danej branży,
• firmy doradcze specjalizujące się w efektywności energetycznej,
• jednostki posiadające uprawnienia do sporządzania audytów w ramach programów dotacyjnych lub ubiegania się o „białe certyfikaty”.

Warto, aby wykonawca audytu:

• posiadał doświadczenie w pracy dla firm o podobnym profilu,
• dysponował zespołem z odpowiednimi kompetencjami (inżynierowie, ekonomiści, specjaliści ds. energii),
• korzystał z profesjonalnych narzędzi pomiarowych i analitycznych,
• potrafił nie tylko wskazać obszary do poprawy, ale także zaplanować skuteczne wdrożenie rozwiązań wynikających z audytu.

Dobry audytor to nie tylko wykonawca, ale partner – taki, który potrafi doradzić, jasno komunikować wnioski i przedstawić plan działania w zrozumiały sposób.

Jeśli nie masz pewności, do kogo się zwrócić – warto skontaktować się z nami. ASTA POWER współpracuje z zaufanymi specjalistami i może pomóc w organizacji audytu lub doradzić najlepsze rozwiązanie dopasowane do Twojej firmy.

W obliczu drożejącej energii i rosnących wymagań w zakresie efektywności energetycznej, audyt staje się nieodzownym elementem świadomego zarządzania firmą. Pozwala spojrzeć na zużycie energii z nowej perspektywy, wskazuje konkretne możliwości oszczędności i daje solidne podstawy do działania. Co najważniejsze – audyt nie musi być obowiązkiem, by się opłacał. Coraz więcej firm sięga po niego z własnej inicjatywy, traktując go jak inwestycję w stabilność, rozwój i bezpieczeństwo.

Niezależnie od tego, czy prowadzisz dużą fabrykę, sieć biur czy niewielką firmę usługową – dobrze przeprowadzony audyt może pomóc Ci obniżyć rachunki, usprawnić działania i przygotować się na przyszłość.

Jeśli chcesz porozmawiać o tym, jak mógłby wyglądać audyt energetyczny w Twojej firmie – skontaktuj się z naszym przedstawicielem.
ASTA POWER wspiera przedsiębiorców w znajdowaniu realnych oszczędności i mądrych decyzji energetycznych. Bo dobra energia zaczyna się od wiedzy.